Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura aslında normal ve irsaliyeli fatura ile aynıdır. Sadece, tevkifatlı faturada faturanın konusu olan vergi, alıcı ile satıcı arasında bölüştürülerek ikisinden de alınır. Böylece KDV sorumluluğu, alıcı ve satıcı arasında yarı yarıya paylaştırılmış olur.

Tevkifatlı faturayla, fatura içerisinde yer alan KDV tutarının belirli bir oranının alıcı tarafından ödenmesini sağlayan kesinti yöntemidir. Böylece devlete KDV tutarının bir kısmını satıcı öderken bir kısmını da alıcı ödemiş olur.

Tevkifatlı faturayı açıklamak istersek, ‘Tevkifat, vergi bakımından, vergiler üzerinde bölüşme ya da kesinti yapma anlamına gelir. Normal ya da irsaliyeli faturadan hiçbir farkı olmayan tevkifatlı faturayı diğerlerinden ayıran en önemli özellik ise, faturaya işlenen verginin alıcı ve satıcı arasında bölüştürülerek iki taraftan da vergi alınıyor olmasıdır. Gelir Vergisi Kanunu GVK)’nun 94. maddesinde yer alan gelir çeşitlerinden, aynı yasada içinde yer alan kesintiler gelir vergisi tevkifatı olarak adlandırılır. Ya da başka bir anlatımla Tevkifatlı fatura, Gelir Vergisi Kanununca (GVK) belirlenmiş sektörlerdeki gelir hizmetlerini gerçekleştiren işletmelerin, faturalarında ödemekle yükümlü oldukları Katma Değer Vergisi (KDV) tutarını, tevkifat oranına göre alıcı ile birlikte ödemelerine denir. 117 nolu genel tebliğde yapılan düzenleme ile sadece kısmi tevkifata tabi işlemlerde iade uygulaması yapılmakta olup, tam tevkifata tabi işlemler için iade yapılamaz.

Tevkifatlı faturanın anlamıyla ilgili yazıyı bitirdikten sonra kanunla belirlenen tevkifat yapabilecek kurumları da bu bölümde yazmakta fayda var. Buna göre Gelir İdaresi Başkanlığınca tevkifat yapabilecek kurumlar belirlenmiştir. Yapılan ayrıma göre,  Genel bütçe adı altında yer alan; katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ve bunların oluşturduğu birlikler. Döner sermaye yöntemiyle çalışan kuruluşlar. Kamu kurumu mahiyetinde mesleki kuruluşlar. Kanunlarla kurulmuş veya tüzel kişiliğe sahip emekli ve yardım sandıkları, bankalar. Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri) özelleştirme niteliğinde yer alan kurumlar. Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler ve vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar. Hisselerinin yarısından fazlası doğrudan yukarıda farz edilen idare, kurum ve kuruluşlara ait olan kurum, kuruluş ve işletmeler ve hisseleri, İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlenen şirketler kanuna göre tevkifat yapabilirler.

Tevkifat Uygulanabilecek İşlemlerle ilgili olarak bilgi mahiyetinde aşağıdaki sıralamayı yapabiliriz. Gelir Vergisi kanunun 94. maddesi kapsamında belirtilen gelir türlerinde tevkifat uygulanabilir. Bu gelir türleri de kısaca Temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri. Özel güvenlik hizmetleri. Yemek servisi hizmetleri. Belirli yapım işlemleri ve bunlara ait mimarlık, mühendislik hizmetleri. Danışmanlık, yapı denetim ve genel denetim hizmetleri. Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ilişkin tamir, bakım ve onarım hizmetleri olarak yazılabilir. 

Tevkifatlı Faturanın hesaplama yöntemiyle ilgili olarak ta aşağıdaki bilgileri yazabiliriz. Buna göre tevkifatlı fatura kesebilecek özelliklere sahip bir işletme türünde olmak gerekmektedir. Daha sonra faturaya yansıyan Katma Değer Vergisi (KDV) fiyatı üzerinden hesaplama yapabilmek için hizmet verilen gelir türüne özgü belirlenmiş tevkifat oranı dikkate alınmalıdır. KDV fiyatı üzerinden, sektöre özgü belirlenen 5/10 ve 9/10 arasında değişim gösteren tevkifat yüzdesi oranlandıktan sonra hesaplanan tutar alıcının ödeme yükümlülüğü olur ve alıcıdan tevkif edilir. 

Tevkifatlı faturanın hesapla yöntemiyle ilgili gelebilecek bir soruya yanıt olması bakımından örneğiyle yazımıza devam edelim. Yürürlükte gelir türleri üzerinden bakanlar kurulu tarafından belirlenen 5/10, 9/10 gibi tevkifat oranı aralıkları bulunmaktadır. Basit bir hesaplama örneği üzerinden yapılacak bir örneklemeyle 200 TL tutarı olan bir satış faturanız var diyelim. Faturaya yansıyacak KDV oranı: yüzde 18. KDV tutarı: 36 TL. Genel fatura toplamı: 236 TL. Bu durumda satıcı unvanı ile 36 TL KDV ödemeniz gerekir. Bu durumda tevkifat yapılması söz konusuysa ve kullanılan oran 5/10 ise 18 TL’lik KDV tutarının 18 TL’lik kısmı tevkif edilmiş olur. Yani ödeme sorumluluğu alıcıya geçer. Faturanın genel toplamı sizin için 236 TL’den 218 TL’ye iner. Tevkifat türleri gelir vergisi tevkifatı ve Katma Değer Vergisi (KDV) tevkifatı olarak ikiye ayrılır. Basit usule tabi mükelleflerin, vergiden muaf esnaf, sanatkar ve çiftçiler ile nihai tüketicilerin (hizmet alanların) yaptıracakları yük taşımacılığı hizmetlerinde (KDV mükellefi olmadıklarından) KDV tevkifatı yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Önceden tanımlanmış gelir vergisi tevkifat oranlarının ve KDV tevkifat oranlarının detaylı bilgisi için mali müşavirinizle görüşmeniz veya internet üzerinden geniş çaplı bir araştırma yapmanız gerekebilir.

Tevkifat faturası oluşturmak istiyorsanız ve online muhasebe programı kullanıyorsanız aşağıdaki sıralamayı takip etmeniz yeterli olacaktır. Tevkifatlı fatura oluşturmak için faturanızı oluşturma aşamasında verilerinizin hepsini girdikten sonra sayfanın en altında toplam KDV tutarının yanında yer alan artı + işaretine tıklayın. Karşınıza çıkacak olan tevkifat oranlarından birini seçtiğinizde bu tutar otomatik olarak hesaplanıp KDV tutarınızdan çıkarılacaktır. 

Belediyelerle ilgili olarak Tevkifat Faturasıyla ilgili bilgi yazmak gerekirse aşağıdaki notları işlemekte yarar vardır. Buna göre

Belediyeler (büyükşehir belediyeleri dâhil) 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (3.1.2/b) ayrımında yer almamaktadır. Bu itibarla belediyelerin Tebliğin yürürlüğe girdiği 01/5/2012 tarihinden itibaren kısmi tevkifat uygulaması kapsamında tevkifat yapma sorumlulukları kaldırılmıştır. Ancak belediyelerin bünyelerinde oluşan iktisadi işletmeler nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefiyeti bulunması halinde Tebliğin (3.1.2/a) bölümü çerçevesinde tevkifat yapma zorunlulukları bulunmaktadır. Bu suretle KDV mükellefi olan belediyelerin iktisadi işletme faaliyetleri ile sınırlı olmak üzere, Tebliğin (3.2) ve (3.3) bölümlerinde yer alan ve KDV mükelleflerinin tevkifat yapmak üzere sorumlu tayin edildiği teslim ve hizmetlerde KDV tevkifatı yapmaları gerekmektedir. Dolayısıyla belediyelerin iktisadi işletme kapsamında olmayan faaliyetleri nedeniyle mal ve hizmet alımlarında KDV tevkifatı yapmaları söz konusu değildir.