Patent Nedir ?, Nasıl Alınır?

Her gün ismini sıkça duyduğumuz patent kelime olarak (Patent, buluş sahibinin, buluş konusu ürünü 3. kişilerin belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etmesini engelleme hakkı olan belgedir. Buluşu yapılan neredeyse her şey patent koruması kapsamına dahildir) diye yazabiliriz.

Buna göre Patent,  ‘Buluş sahiplerinin buluşlarını korumalarını ve belirli bir süre buluşları üzerinde üretme, kullanma, satma ve ithal etme gibi tekel hakkına sahip olmalarını sağlayan korumadır. Buluştan doğan tüm hakların ortaya çıkarıcısı tarafından kullanılabilmesi ancak tescil işlemi ile mümkün olmaktadır. Tescilden önce ilgili patentin, Patent Sorgulama yapılarak benzerlerinin olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. Patent aynı zamanda, buluş sahiplerine tanıdığı tekel hakkı sonucunda elde edilen ekonomik kazançlar kişileri buluş yapmaya teşvik etmektedir. Böylece patent sistemi teknolojik inovasyonu, rekabeti, yatırımı, teknoloji transferini teşvik etmekte ve bilginin yayılmasına katkıda bulunmaktadır. Gelişmiş ülkelerin sanayi ve teknolojilerine bakıldığında yapılan ar-ge çalışmaları ve teknolojideki yeniliklerinin patent ve faydalı model tescilleri ile paralel ilerlediği görülür. Ülkemizde de, firmaların teknolojide ilerlememelerini sağlayan AR-GE çalışmaları, dolayısı ile patent ve faydalı model tescilleri önem kazanmaktadır. Uzun süreler emek ve sermaye harcanan bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkan teknolojileri korumanın yolu tescilden geçmektedir.

Ülkemizde patent tescilinin yanı sıra inceleme işlemine tabi tutulmayan fakat 6769 sayılı SMK ile araştırma sürecinden geçen, daha küçük maliyetlerde ve daha kısa sürelerde alınabilen faydalı model tescili de buluşlara koruma sağlamaktadır. Faydalı modeller özellikle bir ürün üzerinde yapılan geliştirmeleri korumak amacıyla daha çok küçük ve orta büyüklükteki işletmeler tarafından başvurulan ve bu işletmelerin pazar rekabeti kazanmaları noktasında önem arz eden belgelerdir.

Burada karşımıza ‘patent tescili’ şekliyle yeni bir tabir daha karşımıza çıkmaktadır. Bu Patent Tescili’ni de kısaca, (Fikri, sınai ve mülki hakların en önemli unsurlarından biri olarak; tescillenen buluşun korunduğunu gösteren, söz konusu buluşların üreticisi ve satıcısının ayırt edilmesini sağlayan resmi bir belgedir.) şeklinde tanımlayabiliriz. 

Patentle ilgili olarak yukarıda yaptığımız açıklamalardan sonra yeni bir buluş veya koruma altına alınmasını istediğimiz bir fikrimizle ilgili olarak izleyeceğimiz yolları yazarak, yazımıza devam edelim. Buna göre, ilk olarak ‘Patent Nasıl Alınır?’ sorusunu cevabıyla yazımıza devam edelim.

Patent başvurusunda ilk ve en önemli aşama buluş sahibinin Türk Patent Enstitüsü’ne başvuruda bulunması ve patent araştırması yapmasıdır. Ortaya çıkartılan buluş fayda sağlıyor ve kendini diğerlerinden ayırıyor ise, başvurunun onay alma ihtimali yüksektir. 

Patent alırınken izlenmesi gereken yollarla ilgili olarak aşağıdaki bilgileri yazmakta fayda var. İzlenmesi gereken yollar, Türk Patent ve Marka Kurumu başvurusu yapılır. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından araştırma raporu verilir. Araştırma raporu yayınlanır. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından patent inceleme raporu verilir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından patent belgesi (uygun bulunması halinde) verilir. Başvuru aşamasında patent hakkına aday olan buluşun hangi kapsama bağlı olarak koruma altına alınacağına karar verilir.

Mesela, sadece ülkemizi kapsayacak şekilde koruma talebi mi olacak yoksa uluslararası geçerliliğe sahip bir patent hakkı mı olacak, bu belirlenmelidir. Eğer Türkiye’yi kapsayacak bir patent hakkı talep ediliyor ise, Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yapılıyor iken; Avrupa’yı kapsayacak şekilde patent hakkı talep ediliyor ise Avrupa Patent Ofisi’ne başvurulur.

Patent başvurusunu gerçekleştirmek için Türk Patent Enstitüsü’ne dilekçe ve başvuru için ödenen ücretin dekontu teslim edilir. Ancak başvuru dilekçesi hazırlığı oldukça titiz olmalıdır. Patent başvurusu yaparken doldurulması gereken konu başlıkları da aşağıdaki gibi olmalıdır.  Patent Başvurusu yapılırken doldurulması gereken konu başlıklarıyla ilgili olarak aşağıdaki sıralamanın takip edilmesi gerekmektedir. 

Ortaya çıkartılan buluşun özeti: Başlangıç için mevcut buluşunuzun konusu ve üzerinde gerçekleştirdiğiniz gelişmeler hakkında kısa bir özete yer verin.

Tarifname: Buluşunuza ait en detaylı kısımdır. Tüm ayrıntılara burada yer verebilirsiniz. Buluşunuza benzer bir buluş mevcut ise, sizin buluşunuzun onlardan farkı nedir, bunlara değinebilirsiniz. Diğerlerine göre avantajlı yanlarını, buluşun nelere çözüm oluşturabileceğini, teknolojik alanda sunacağı yenilikleri yazılı bir şekilde ve ayrıntısıyla anlatabilirsiniz. Tarifnamenin uzman biri tarafından hazırlanması olası olumsuzlukların önüne geçecektir.

Teknik resim: Buluşunuzun siyah – beyaz taslak resimleri, parça detayları, eğer mevcut ise buluşunuza ait parçaların adları ve teknik resim üzerinde numaralanmış halinden oluşur.

İşlemler: Bu kısımda buluşunuzun koruma altında olmasını istediğiniz kısımlarını tane tane açıklamalısınız. Tam olarak nelerin kopyalanmasını istemiyorsunuz gibi detaylar içeren bu alan, başvurunuz için oldukça önemli bir kısımdır. Bu kısım sayesinde buluşunuzla alakalı nelerin taklit edilmemesini istediğinizi açıkça belirtmiş olursunuz.

Evraklar:

Resmi kurumların patent başvurusunda gerekli gördüğü diğer tüm evraklardır. Dilekçenizin yanında bulunması gereken başvuran firma ya da kişiye ait bilgiler, buluş sahibinin bilgileri ve vekaletname gibi bilgileri içeren evraklardır. Tescil dosyanızı tamamladıktan sonra patent başvurunuzu gerekli kurumlara iletmeye hazır hale gelirsiniz.

Patent başvurusu yaparken yapmanız gereken en önemli unsur, alınmak istenen patentle ilgili olarak sorgunun yapılmasıdır. Bu sorguda aşağıdaki yazdığımız gibi yapılabilir.

Buna göre, 

Alınmak istenen patentin başvurusu yaparken öncesinde buluşunuzun bir benzerinin daha önce yapılmadığından emin olmanız gerekir. Bu sebeple çok iyi araştırma ve analiz yapmanız sizin için çok önemlidir. Patent sorgulama bu aşamada devreye girer. Bu detaylı araştırmayı uzman kişi ya da kuruluşlarla yürütmek hata olasılığını aza indirerek, işlemin doğruluk payının artmasına katkı sağlar. Patent alımıyla ilgili olarak konusunda uzman bir vekil ile sizinle ilgili tescil sürecinizi takip edebilir, patent hakkı sürecinizi hızlandırabilir.

Patent alındıktan sonra uzman vekiliniz, markanızın veya tescilinizin korunmasıyla ilgili gerekli takibi ve piyasa analizlerini yaparak, size ait olan markanın başkaları tarafından kullanılmasına veya kullanılmak istenmesine engel olur. Burada ilgili kanunların hükümleri geçerlidir. 

Yukarıdaki bilgiler ışığında almak istediğiniz patentle ilgili olarak ne kadarlık bir bütçe ayırmanız gerektiğiyle ilgili olarak bir soru aklınıza gelebilir. Buna göre patent almak için e-Devlet üzerinden başvuru yaparsanız, patent ve faydalı model başvuru ücretleri 14,75 lira, marka tescil ücreti 436,78 lira, coğrafi işaret ve geleneksel ürün başvuru ücretleri 6,27 lira dır. Tasarım tescil başvuru ücreti ise 71,95 lira olarak belirlendi. Bu tebliğ 1 Ocak 2022'de yürürlüğe girdi. 

Yazımızın son bölümünde patent alınabilecek ürünler ve alınamayacak ürünlerle ilgili bilgileri yazmakta fayda var. Önce patent alınacak ürünlerle ilgili bilgileri yazalım. Patent alınacak ürünler tarım dâhil sanayinin her alanında yenilik, tekniğin bilinen durumunu aşan ve sanayiye uygulanabilirliği tanımlanan kimyasal maddeler ve usuller dâhil buluşlar patent verilerek korunan buluşlar olarak sıralayabiliriz. 

Kesinlikle patent alınamayacak konulara ise, ‘Keşifler, bilimsel teoriler, matematik yöntemleri, zihni faaliyet ile ilgili ticari, mali ve ekonomik konular, şans oyunları, edebiyat ve sanat eserleri, kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı buluşları sıralayabiliriz.